×

Wyrok SO Warszawa – Praga – umowa zawarta z Kredyt Bank nieważna

27 października 2020 r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie (SSO Emil Lewandowski), w sprawie toczącej się pod sygn. akt II C 461/17, wydał wyrok, w którym ustalił nieważność umowy kredytowej indeksowanej do kursu CHF zawartej z Santander Bank Polska S.A (dawniej: Kredyt Bank). Sąd w ustnych motywach rozstrzygnięcia podkreślił, że zaoferowany Powodom kredyt był produktem toksycznym, i całkowitą odpowiedzialność za wprowadzenie tego typu umów na rynek ponosi Bank. Sąd podkreślił, że szczegółowe rozliczenie umowy powinno być przedmiotem odrębnego procesu. Całością kosztów przedmiotowego procesu został obciążony pozwany Bank.

W pisemnym uzasadnieniu wyroku Sąd podkreślił, że umowa kredytu zawartego przez strony jest w całości bezwzględnie nieważna, a jej nieważność wynika z postanowień prawa krajowego czyli art. 385 1 kc jak również prawa unijnego (dyrektywa Rady 93/13/EWG). Sąd szczególnie podkreślił, że art. 385 1 kc został uchwalony na skutek dostosowania prawa krajowego do prawa unijnego, a od czasu członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej winien być on interpretowany zgodnie z dyrektywą Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993r w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 w/w dyrektywy, art. 385 1 k.c. winien być interpretowany w zgodzie z dyrektywą, umożliwiając sankcję nieważności całej umowy (por. Preambułę dyrektywy oraz art. 8 dyrektywy).

W ocenie Sądu wobec występowania w umowie klauzul zezwalających na jednostronne i praktycznie dowolne kształtowanie wartości kursu w tabeli Banku zaistniała znacząca nierównowaga praw i obowiązków stron, skutkująca istotną szkodą dla konsumentów, przejawiła w ten sposób, że:

1) bank jest uprawniony do jednostronnego, samodzielnego ustalania kursu kupna i sprzedaży CHF, czym może wpływać jednostronnie i dowolnie (bez zastrzeżonego ograniczenia co do wysokości) na wysokość zobowiązania konsumentów, zaś konsumenci nie mają wpływu na wysokość kursu, co skutkuje tym, że bank uzyskuje dodatkową korzyść ustalając wysokość swojego wynagrodzenia przy przeliczaniu dokonywanych przez kredytobiorców wpłat, oraz ustalając saldo zobowiązania w oderwaniu od rzeczywiście przekazanych środków (przeliczenie kwoty udzielonego kredytu w oparciu o ustalony przez siebie kurs kupna waluty),

2) bank ma ograniczone ryzyko walutowe (maksymalnie do kwoty wypłaconej konsumentom), które dodatkowo limituje przez zawierane transakcje rynku pochodnego, zaś konsumenci są obarczeni nieograniczonym ryzykiem kursowym (ryzyko banku jest związane wyłącznie z dalszym wzrostem wartości złotego w stosunku do waluty zagranicznej), a jednocześnie brakiem ograniczeń dla uzyskanego wynagrodzenia przez bank; kredytobiorcy nie otrzymali przy tym informacji pozwalających na dostateczne rozeznania co do mechanizmów kształtowania się tego ryzyka, zaś bank nie proponuje kredytobiorcom żadnych rozwiązań minimalizujących ryzyko kursowe (np. ubezpieczenia od ryzyka w tym zakresie), co w sytuacji konsumentów spowodowało w ciągu kilku lat wzrost wysokości raty kredytu oraz salda zadłużenia mimo dokonywanych spłat zgodnie z harmonogramem,

3) bank nie informuję, że w racie kredytu znajduje się wynagrodzenie z tytułu różnicy pomiędzy kursem sprzedaży i kursem kupna waluty (tzw. spread walutowy), który nie pomniejsza zobowiązań kredytobiorców, a o którym to dodatkowym koszcie nie informuje wprost kredytobiorców („ukryty koszt kredytu”), co skutkuje tym, że już z chwilą wypłaty kredytu wiadome jest, iż świadczenie banku z tytułu kapitału kredytu zostanie przeliczone w oderwaniu od rzeczywiście przekazanej kwoty kredytu. Wyeliminowanie z umowy opisanych wyżej nieuczciwych warunków umownych powoduje, że umowa kredytu nie może funkcjonować. Pozbawiona została bowiem istotnych postanowień umowy odnoszących się do głównych świadczeń stron. Nie spełnia już wymogów umowy kredytu (art. 69 Prawa bankowego), czy też kredytu konsumenckiego (w tym ze względu na kwotę).

W ocenie Sądu umowa jest w całości bezwzględnie nieważna także w oparciu o art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 353 1 k.c. jako naruszająca granice zasady swobody umów. Bezwzględna nieważność umowy wynika również z art. 58 § 2 k.c. wobec sprzeczności umowy z zasadami współżycia społecznego jakimi są: uczciwość, rzetelność podmiotów profesjonalnych (banków) i udzielanych przez nie informacji, ochrona podmiotów słabszych, w tym
konsumentów.

Wyrok jest nieprawomocny. Sprawę prowadzili adw. Łukasz Chmurski oraz adw. Marcin Żmuda Trzebiatowski.